Essay poh mahine de tyohar in punjabi 2025

essay poh mahine de tyohar in punjabi

ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ

ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਹਰ ਮਹੀਨਾ ਆਪਣੀ ਖਾਸ ਪਹਚਾਨ, ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੋਹ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਢੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅਖੀਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੋਹ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਠੰਢ, ਧੁੰਦ, ਅਲਸਾਏ ਸਵੇਰਾਂ, ਅੰਗੀਠੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮ ਖਾਣੇ ਦੀ ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਨਾਲ ਕਈ ਧਾਰਮਿਕ, ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਿਉਹਾਰ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜੋ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।

ਪੋਹ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਅਹੰਕਾਰਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਭਰੀ ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਖੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਸ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਭਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਠੰਢ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿਸਾਨ ਸਵੇਰੇ ਤੜਕੇ ਉੱਠ ਕੇ ਖੇਤਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਠੰਢ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਮਿਹਨਤ, ਸਬਰ ਅਤੇ ਸਾਦਗੀ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਿਉਹਾਰ ਲੋਹੜੀ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦੇ ਆਰੰਭ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਵਾਲੀ ਰਾਤ ਲੋਕ ਅੰਗਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਜਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਰਿਉੜੀਆਂ, ਮੂੰਗਫਲੀਆਂ, ਗੱਚਕ ਅਤੇ ਤਿਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਰਵਾਇਤੀ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੰਗੜਾ ਤੇ ਗਿੱਧਾ ਪਾ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਵਿਆਹੇ ਜੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਜਨਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਲੋਹੜੀ ਬਹੁਤ ਖ਼ਾਸ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਲੋਹੜੀ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮਾਘੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਮਾਘੀ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਚਾਲੀ ਮੁਕਤਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨਾਲ। ਇਸ ਦਿਨ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦੇ ਹਨ।

ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਰਮਾਹਟ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਠੰਢ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠਦੇ ਹਨ, ਅੰਗੀਠੀ ਦੇ ਗਿਰਦ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ, ਨਾਨਾ-ਨਾਨੀ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਕਿਸਸੇ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ।

ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਵੀ ਖਾਸ ਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਿਲ, ਗੁੜ, ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ, ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ, ਖੀਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਰਮ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਭੋਜਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਰਵਾਇਤੀ ਰਸੋਈ ਦੀ ਪਹਚਾਨ ਵੀ ਹਨ। ਲੋਹੜੀ ਅਤੇ ਮਾਘੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿਲ ਅਤੇ ਗੁੜ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਮਿਠਾਈਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੋਹ ਮਹੀਨਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਯਾਦ ਵੀ ਇਸ ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਚਾਈ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇਂ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਅਜੇ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵੀ ਲੋਹੜੀ ਅਤੇ ਮਾਘੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਨਿਸਕਰਸ਼ ਵਜੋਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਟੂਟ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ, ਆਪਣੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪੋਹ ਦੀ ਠੰਢ ਸਾਨੂੰ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਂਝ, ਪਿਆਰ ਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੋਹ ਮਹੀਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਠੰਢ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਯਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਧਰੋਹਰ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਹੈ।